Witajcie w bibliotece vintage, Jestem Kasia Majchrzak i cieszę się, że mogę was gościć w naszym klimatycznym książkowym zakątku, w którym odkrywamy i doceniamy stare dzieła.
W bibliotece vintage chcemy podróżować przez różne epoki historyczne i gatunki literackie, aby odkrywać mądrość i piękno kryjące się na stronach starych ksiąg.
Odcinek siódmy.
Podróż przez piekło, czyściec i raj czyli Boska komedia Dantego.
W mrocznej, złowieszczej nocy z wielkiego czwartku na wielki piątek roku 1300 setnego w gęstwinie nieprzeniknionego lasu poeta błądził samotnie, jego serce ściskał lęk, a duszy spowija ciemność.
Cień lasu stawał się zgęstniać, gdy nagle z ciemności wyłoniły się 3 przerażające bestie.
Zwinna, pantera, majestatyczny lew i wilczyca o wychudłej, lecz nieskończenie głodnej posturze.
Otoczony przez te nieludzkie stworzenia poeta poczuł jak krawędź przepaści, za nim przybliża się nieuchronnie jego ucieczka przed nieuchwytnymi pazurami drapieżników, zdawała się beznadziejna.
W momencie, gdy wydawało się, że ostatnia chwila nadeszła, gdy otchłań już otwierała swoje bezdenne czeluście na skraju mroku pojawiła się tajemnicza postać.
Zjawa przemówiła i zaoferowała mu wybawienie.
Drogę wyjścia z tego przeklętego lasu.
Też ostrzegła, że jedynym sposobem jest podjęcie podróży przez piekło, czyściec i raj.
Poeta, choć pełen obaw, zrozumiał, że nie ma innego wyboru, musiał stawić czoła swojej podróży.
Tak rozpoczyna się boska komedia dantego jedno z najwybitniejszych dzieł w historii świata i arcydzieło literatury włoskiej dante.
Włoski poeta z florencji urodził się w 1265 roku jako Durante di Algiero deli Alghieri.
Znamy go przede wszystkim jako autora monumentalnego dzieła zatytułowanego początkowo po prostu komedia.
Komedia już po śmierci dantego, nazwanego przez cia ladie wina boska.
Ze względu na tematykę oraz jako wyraz podziwu wobec tego niezwykłego poematu.
Dzieło to powstawało przez 13 lat, od 1308 do 1321 roku jest hołdem dla zmarłej ukochanej poety Beatrycze oraz ostrzeżeniem przed skutkami grzesznego życia.
Jako członek ruchu poetyckiego, dolce still novo słodki nowy styl dante opiewał idealną miłość i piękno.
Poza działalnością literacką zajmował się również polityką i właśnie za swoje polityczne poglądy i działania został wygnany ze swej ukochanej Florencji.
Po wygnaniu podróżował po Italii, zarabiając na życie jako pisarz i dyplomata.
Zmarł w 1321 roku w ravennie, prawdopodobnie na skutek malarii, którą zaraził się podczas pobytu w Wenecji.
Wróćmy jednak do Boskiej komedii i nocnej sceny z 1300. roku gdy zrozpaczonemu Dantemu, ukazuje się Wergiliusz oferujący się jako przewodnik przez zaświaty.
Razem z nim dante wstąpił do piekła, gdzie na bramie odczytał ostrzeżenie leszciate omni speranza woi kant rate.
Porzućcie wszelką nadzieję.
Wy, którzy tu wchodzicie.
Piekło inferno.
Jak opisuje dante, w Boskiej komedii ma formę potężnego lejka, którego wierzchołek znajduje się w samym centrum ziemi.
Składa się ono z 9 kręgów, a każdy z nich to kolejne stopnie potępienia, na których przebywają dusze grzeszników cierpiące za swoje ziemskie przewinienia.
W tych mrocznych głębinach dante spotyka potępionych, odkrywając ich grzechy i niekończące się katusze.
Co więcej.
Dante umieścił w piekle swoich osobistych wrogów w tym papieża.
Pierwszym miejscem, do którego trafia dante, jest przedsionek.
Piekła tutaj widzi duszę, które za życia były obojętne na dobro i zło.
Nie dokonały żadnego znaczącego wyboru.
Te cienie błąkają się bez celu, kąsane przez owady, ścigając za unoszącym się proporcjem w pierwszym kręgu piekła przebywają dusze bezgrzeszne, które jednak nie miały możliwości poznać prawdziwego boga.
Są to poganie, którzy nie zetknęli się z nauką Chrystusa za życia, dlatego po śmierci nie mogą dostąpić radości zbawienia.
Dante spotyka tu wielkie postacie literatury i filozofii, takie jak Owidiusz, Horacy, Homer i Sokrates.
A także bohaterów mitologicznych.
Na przykład Eneasza, choć nie cierpią oni fizycznie, są skazani na wieczną tęsknotę i przygnębienie, wynikające z braku możliwości zbawienia, schodząc głębiej, dante dociera do kręgów, gdzie kary są coraz bardziej dotkliwe.
W jednym z nich spotyka dusze tych, którzy ulegli pokusom ciała.
Wśród nich są słynne postaci takie jak kleopatra, Helena, trojańska, parys
ich chciała są wiecznie smagane przez potężne wichry, co symbolizuje
Burze namiętności, której ulegali za życia.
To tutaj dusze są więźniami swoich własnych, niepohamowanych pragnień, które teraz przynoszą im nieustanne cierpienie.
I jak żurawie w powietrznej przestrzeni lecą i nucą żałośnie, tak ku mnie jęcząc gromady nieszczęśliwych cieni.
Pędzone wiatrem zbliżały się tłumnie.
W trzecim kręgu piekła, dante spotyka dusze tych, którzy za życia nie potrafili zachować umiarkowania w jedzeniu i piciu za swoje nadmierne folgowanie sobie są teraz skazani na wieczną wędrówkę przez błoto, gnębieni przez porwisty lodowaty deszcz, a dodatkowo kąsani przez przerażającego cerbera trójgłowego psa pilnującego tego miejsca.
Czwarty krąg zamieszkują duszę tych, którzy nie umieli właściwie zarządzać majątkiem zarówno skąpcy, którzy gromadzili bogactwa, jak i rozrzutnicy, którzy je trwonili.
Są teraz skazani na wieczne cierpienie.
Ich kary polegają na niekończącym się przepychaniu i ciężarów, co symbolizuje ich nienasyconą, chciwość i marnotrawstwo.
W piątym kręgu piekła dante napotyka dusze tych, którzy za życia byli porywczy i gniewni, jak również tych, którzy grzeszyli lenistwem i apatią duszy gniewnych toczą nieustanną walkę zanurzone w błotnistych wodach rzeki styks, podczas gdy leniwi.
Są zatopieni w mętnym bagnie, gdzie cierpią w wiecznym marazmie.
Od szóstego kręgu zaczyna się dolne piekło przeznaczone dla większych grzeszników.
Dusze heretyków cierpią tam w płonących grobach.
Siódmy krąg to miejsce kaźni dla zabójców tyranów, samobójców, bluźnierców i lichwiarzy.
Każdy z nich ponosi karę odpowiednią do swoich grzechów.
Ósmy krąg piekła wydaje się najliczniej zaludniony.
To miejsce kary dla oszustów różnego rodzaju.
Symonici, czyli ci, którzy sprzedawali sakramenty są zakopani głową w dół.
A ich stopy smaga ogień, magowie i wróżbici mają głowy obrócone o 180 °, co sprawia, że chodząc patrzą tylko wstecz.
A łzy spływają im po plecach.
Oszuści są zanurzeni w smole, hipokryci, dźwigają ciężkie płaszcze z ołowiu, a złodzieje są nieustannie kąsani przez węże.
Wśród najciężej ukaranych są także podżegacze do zamieszek, którzy zostali rozpłatani na pół, a ich rany na nowo się otwierają.
Za każdym razem, gdy się zrastają.
Najniższy, dziewiąty krąg piekła skupia największych grzeszników.
Tych, którzy zdradzili dobrych ludzi w zamarzniętym jeziorze.
Na dnie piekła dante spotyka lucyfera, uosobienie zła, który więzi w swoich 3 paszczach największych zdrajców wszechczasów, brutusa i kasjusza, którzy zdradzili Juliusza Cezara oraz judasza zdrajcę Jezusa Chrystusa.
Tym najgłębszym i najzimniejszym miejscu piekła cierpienie jest najdotkliwsze, a zdrada ukarana w najbardziej przerażający sposób.
Sześcioro oczu miał z tych każde oko, nie, łzami krwawą płakało posoką, która spływała jak łza na 3 brody i 3 grzeszników, przeżuwał jak zwierzę po trudnej wędrówce przez piekło dante i wergiliusz wkraczają na górę, czyśćcową miejsce oczyszczenia i nadziei na zbawienie.
Czyściec w przeciwieństwie do piekła daje szansę na odkupienie, co odzwierciedla się w atmosferze tego miejsca, przypominający piramidę zbudowany z 9 tarasów.
Czyściec jest miejscem, gdzie dusze odpokutowują za swoje ziemskie grzechy.
Każdy z tarasów symbolizuje inny z 7 grzechów głównych, zanim dusze mogą rozpocząć swoją pokutę, muszą przejść przez miejsce, gdzie za pyche dźwigają ogromne kamienie na plecach.
Przygniecione ciężarem swojego ego, na kolejnym tarasie spotykają dusze pokutujące za zazdrość, których kara polega na zaszyciu powiek, aby już nigdy nie mogły zazdrośnie spoglądać na innych dane, przechodząc przez tarasy napotyka dusze cierpiące za grzechy gniewu, lenistwa, chciwości, obżarstwa oraz rozpusty.
Choć wszyscy oni cierpią, różnica między nimi a duszami potępionymi w piekle jest wyraźna, mają nadzieję.
Na ostateczne zbawienie, gdy Dante dociera na wierzchołek czyśćca, Wirgiliusz opuszcza go, ponieważ jako dusza ze starożytnego świata, która nie poznała nauk Chrystusa.
Nie ma prawa wstępu do sfery niebieskiej.
Poeta spotyka ukochaną beatrycze pod jej przewodnictwem może w końcu ujrzeć krainę szczęścia, gdzie przebywają zbawione dusze.
Raj paradiso dzięki literackiej fikcji Dante mógł Jeszcze raz spotkać ukochaną i oglądać ją szczęśliwą w raju przestrzeń niebieska, analogicznie jak to miało miejsce w przypadku piekła i czyśćca, składa się z 9 sfer.
Nazwanych niebami.
Ich nazwy i ułożenie odnoszą się do układu planet siedzibą Boga.
Jest Empireum, kształtem podobne do białej róży.
Wszystkie zbawione dusze tak samo obcują z Bogiem i doznają szczęścia.
To, co odróżnia niebo od piekła i czyśćca, to jego niematerialność.
O ile męczarnie dusz przedstawione bardzo namacalnie, ich cierpienia, są głównie natury fizycznej, o tyle w niebie nic nie jest cielesne rzeczywistość raju okazuje się mieszaniną barw, obrazów, zapachów i uczuć.
Poeta też nie podlega prawom fizyki, jego ciało unosi się swobodnie.
Całość wędrówki dantego po niebie to raczej wizja niż wędrówka.
W przeciwieństwie do tego, co miało miejsce w piekle, poeta ogląda wspaniałości, których nie sposób ująć w słowa.
Spotyka zbawionych.
Dostrzega między innymi świętego Tomasza z Akwinu oraz świętego Bonawenturę.
Są to postaci bliskie ludziom średniowiecza.
Widzi także króla Salomona i inne postacie z Biblii świętego Piotra Jozuego.
Jude i Machabeusza w ostatnim etapie drogi towarzyszy poecie Święty Bernard z clairvaux, postać bardzo znana w średniowieczu założycieli opad klasztoru cystersów w klerwo który tu ukazany został przede wszystkim jako oddany czciciel Matki Boskiej.
To właśnie dzięki jego wstawiennictwu u Maryi dante ma możliwość krótkim, olśnieniu ujrzeć Boga.
Bóg objawia dantemu tajemnice boskości.
Poeta widzi 3 wirujące kręgi.
Które pojmuje jako 3 osoby boskie.
Jednak wizja jest krótka, a jej treść jest zbyt zawiła, by człowiek mógł ją pojąć.
Dante przez chwilę doznaje olśnienia, jednak nie udaje mu się zgłębić tajemnicy boskości.
Tym bardziej nie potrafi tego oddać.
Na papierze ludzki rozum nie jest w stanie pojąć tak Wielkiej tajemnicy.
Dante pojmuje jednak.
Że Bóg to miłość
Tym przesłaniem kończy swoje dzieło tu maleje siła mojej wyobraźni, lecz chęć i wola jako potoczone koła.
Zarazem w kolej swojej jazdy przez miłość w inną zwróciły się stronę miłość, co wprawia w ruch, słońce i gwiazdy.
Każdą z ksiąg Boskiej komedii zamyka słowo gwiazdy po włosku stelle autor umieścił w utworze ponad 500 postaci
Biblijnych i historycznych.
W utworze dantego widać fascynację cyframi, zwłaszcza trójką, będącą symbolem trójcy świętej.
Poemat został podzielony na 3 główne części.
Każda z nich składa się z 33 pieśni.
Każda z zaświatowych krain składa się z 9 części, zatem potrojonej trójki.
Rytmem wiersza jest zaś tercyna strofa, składająca się z 3 wersów.
Ukochana poety Beatrycze miała swój historyczny pierwowzór.
Była to mieszczka z florencji, nazywała się Portinari i miała niecałe 9 lat, kiedy spotkała po raz pierwszy również dziewięcioletniego Dantego ponownie spotkali się po 9 latach.
Była to nieszczęśliwa miłość.
Młodzi nie byli nigdy razem.
Beatrycze wyszła za mąż w 1289 roku, rok później zmarła.
Dante ożenił się z Gemmą Donati, z którą miał kilkoro dzieci.
Małżeństwo zawarte w celu skoligacenia się z rodziną Donati nie znalazło odbicia w twórczości poety w Polonie.
W naszej kolekcji klasyka literatury światowej polecamy piękne wydanie Boskiej komedii z 1932 roku, opublikowane w Płocku przez Marię Izabelę Wiełucką Kowalską.
Tłumaczenia dzieła na język polski dokonał biskup mariawitów i Jan Maria Michał Kowalski
Zarówno tłumacz, jak i wydawczyni byli osobami niezwykle interesującymi, jednakże budzącymi kontrowersje pełnili oboje ważną rolę w historii kościoła katolickiego mariawitów.
Po wprowadzeniu małżeństw zakonnych w tym kościele para ta zawarła związek małżeński Maria Izabela Wiełucka Kowalska została pierwszą kobietą w Polsce, która przyjęła święcenia kapłańskie oraz sacrę biskupią.
Po aresztowaniu jej męża, arcybiskupa przez gestapo od stycznia.
czterdziestego roku pełniła obowiązki zwierzchnika kościoła katolickiego mariawitów, mariawickie wydanie Boskiej komedii zdobione jest słynnymi ilustracjami Gustawa Dorego Dore to ilustrator Legenda zilustrował Biblię Boską Komedię don Kichota i większość książek Edgara Allana Poe narysował dzieje świętej rusi wyjątkowy na ówczesne czasy komiks satyryczny, ukazujący niezwykle złośliwie Rosję.
Jako przeciwnika Francji w wojnie krymskiej.
Uznawany za pierwszy francuski komiks był bezpośrednią zapowiedzią współczesnych komiksów.
Jego dzieła są wystawiane w największych muzeach na świecie.
Możemy kupić także t shirt z reprodukcją jego prac.
W sumie zilustrował ponad 200 książek, głównie dzieł z kanonu literatury światowej, a ilustracje były tak samo ważne, jak ich treść.
Mówiono wówczas, że bierze się do rąk książki pana Dorego.
Z tekstami Dantego, Miltona, Servantesa.
Jego ryciny były drobiazgowe i czytelne w przekazywaniu fabuły, a jednocześnie silnie działały na emocje.
Dore stworzył 135 ilustracji do Boskiej komedii, z których każda jest arcydziełem.
Jego prace do dziś są uważane za jedne z najpiękniejszych i najbardziej sugestywnych ilustracji literackich.
Boska komedia nie tylko była jednym z najważniejszych dzieł literatury średniowiecznej, ale także miała ogromny wpływ na rozwój.
Literatury i sztuki, w późniejszych wiekach to dziś inspiruje wielu twórców.
Jednym z przykładów jest tyledysk do utworu walking in my shoes zespołu Depeche Mode, który zawiera liczne odniesienia do piekła dantego podobnie dan Brown w swojej powieści inferno nawiązuje do dzieła Dantego, tworząc współczesną historię osnutą wokół Boskiej komedii dzieło dantego Algierii.
Mimo że powstało ponad 700 lat temu, nadal fascynuje i inspiruje jego ponadczasowe.
przesłanie o ludzkich słabościach, pokucie i nadziei na zbawienie pozostaje aktualne do dziś.
Co myślicie o wizji zaświatów, jaką przedstawił Dante a zilustrował Dore? do usłyszenia jak zwykle zachęcam do eksplorowania naszych kolekcji w polonie.
