Cóż może się mieścić w książce o tak intrygującym tytule? To podróż do czasów dzieciństwa odbyta przez czołowych dwudziestowiecznych polskich pisarzy. Autorka wyboru zamieściła w obszernej antologii utwory 26 literatów , w tym 9 pań. Zdecydowana większość pisarzy urodziła się pod koniec XIX wieku (lata 80-te i 90-te), tylko czwórka z nich przyszła na świat na początku ubiegłego stulecia (w latach 1905-1916).
Tak więc ciekawe i różnorodne historie dzieciństwa dotyczą przełomu XIX i XX wieku. Rozpoczyna je Helena Boguszewska opowieścią o samotności w domu (miała dużo starszego brata) i uroczych zabawach w parku … z Zosią Nałkowską. Sama autorka „Granicy” niewiele pisze o swoim dzieciństwie. Pisze o ojcu – sławnym geografie Wacławie Nałkowskim i o domu w Górkach, wówczas pod Wołominem. Dziś Górki są w granicach miasta, a w „Domu nad łąkami” od lat mieści się muzeum obecnie nieco zapomnianego geografa i jego sławnej córki.
Ciepło i z humorem rysuje swoje lubelskie dzieciństwo Janina Porazińska, autorka książek dla dzieci. Szeroką, epicką opowieść o latach dziecięcych i wczesnej młodości na Ukrainie snuje Jarosław Iwaszkiewicz. O trudnym dzieciństwie chłopskiego syna i pobieraniu nauki w języku zaborcy pisze Lucjan Rudnicki. Rozbawiły mnie opowiadania Gustawa Morcinka o odważnej, łobuzowatej Czarnej Julce. Do łez wzruszyła mnie opowieść Juliusza Kadena-Bandrowskiego „Mickiewicz wraca do kraju”…
Ale tych opowieści jest dużo, dużo więcej. Spisali je i ci wybitni, i ci mnie wybitni literaci, a także osoby spoza branży, jak na przykład przedwojenny dyrektor warszawskiego ZOO, Jan Żabiński. Czytelników bardziej zainteresowanych autorka wyboru, Hanna Kostyrko kieruje do bibliografii.
„Podróż w dalekie lata” to taki polski sezam. Znajdzie w nim czytelnik wiele skarbów. Wraz z literackimi bohaterami przeżyje różne przygody. I te dziecięce, i poważniejsze. Pozna pełen kolorów i tajemnic świat. Świat, który odszedł, ale można doń wrócić dzięki wspomnieniom i opowiadaniom polskich pisarzy. Serdecznie zapraszam do lektury, do wejścia w atmosferę przełomu wieków (XIX/XX).
Jolanta Przybylska