Wisława Szymborska – w 10. rocznicę śmierci

Wisława Szymborska – poetka i eseistka, laureatka literackiej nagrody Nobla za rok 1996. Urodziła się 2 lipca 1923 roku w Kórniku. Od 1929 mieszkała w Krakowie, z którym związała całe życie i w którym zmarła 1 lutego 2012 roku.

Pierwszy tom poetycki “Dlatego żyjemy” Szymborska wydała w 1952 i w tym samym roku została członkiem Związku Literatów Polskich. Pisanych w duchu epoki wierszy z tego ani z następnego zbioru “Pytania zadawane sobie” (1954), nigdy nie włączała do późniejszych wyborów czy antologii. Jerzy Illg w książce “O noblistach, kabaretach, przyjaźniach, książkach, kobietach (2009) cytuje odpowiedź autorki na zarzuty osób wypominających jej lewicowe koneksje: No cóż, miałam nieszczęście być kiedyś istotą młodą, łatwowierną, słabo zorientowaną w sprawach, które powinnam była od razu należycie oceniać. Niektórzy mają jednak prawo sądzić mnie za to surowo – jeżeli są naprawdę przekonani, że kilka wierszy wtedy napisanych więcej waży na szali niż wszystkie, które napisałam potem.”

W latach 1953-1981 pracowała w krakowskim tygodniku „Życie Literackie”, gdzie prowadziła dział poezji i stałą rubrykę Lektury nadobowiązkowe (wznowioną później na łamach dodatku do „Gazety Wyborczej” − „Gazeta o Książkach”). Wybór tych felietonów opublikowany został kilkakrotnie w formie książkowej. Od 1983 roku współpracowała z „Tygodnikiem Powszechnym”. Od 1988 była członkiem PEN Clubu, a od 2001 – członkiem honorowym Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury.

Dorobek poetycki Szymborskiej jest ilościowo skromny: około 350 wierszy, 13 tomików wierszy: “Dlatego żyjemy” (1952), “Pytania zadawanie sobie” (1954), “Wołanie do Yeti” (1957), “Sól” (1962), “Sto pociech” (1967), “Wszelki wypadek” (1972), “Wielka liczba” (1976), “Ludzie na moście” (1986), “Koniec i początek” (1993, 1996), “Chwila” (2002), “Dwukropek”(2005), “Tutaj” (2009) oraz – wydany pośmiertnie, niedokończony tom “Wystarczy” (2012). 

Poetka powiedziała Annie Bikont i Joannie Szczęsnej, autorkom albumu “Pamiątkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wisławy Szymborskiej (1997): Życie miałam właściwie szczęśliwe, jednak było w nim wiele śmierci, wiele zwątpień. Ale oczywiście, ja o sprawach osobistych mówić nie chcę, a też nie lubiłabym, żeby mówili inni. Ja mam do ludzi inną twarz, dlatego pokazują mnie od strony anegdotycznej, jako osobę wesołą, która nic, tylko wymyśla gry i zabawy. […] jak mam zapaści, zmartwienia, to do ludzi nie wychodzę.”

Jej wiersze zostały przetłumaczone na ponad czterdzieści języków. Szymborska także tłumaczyła poezję, głównie z francuskiego i niemieckiego. W 1991 roku poetka otrzymała Nagrodę im. Goethego, w 1995 Nagrodę Herdera. W maju 1995 roku Uniwersytet Poznański nadał jej tytuł doktora honoris causa. W 1996 Wisława Szymborska otrzymała nagrodę polskiego PEN Clubu oraz literacką nagrodę Nobla. W 2001 została członkiem honorowym American Academy of Arts and Letters. W 2011 roku uhonorowano ją najwyższym odznaczeniem państwowym − Orderem Orła Białego. 

Najbliższe otoczenie zapamiętało ją jako osobą skromną, ceniącą spokój. Nie uznawała pytań ingerujących w czyjąkolwiek prywatność, nie uważała też za stosowne mówić o sobie. Ogłoszenie jej laureatką literackiego Nobla, kiedy w miesiąc musiała udzielić więcej wywiadów niż przez poprzednie lata, stanowiło w życiu poetki cezurę nazywaną przez przyjaciół „tragedią sztokholmską”.

Na podstawie https://culture.pl/pl/tworca/wislawa-szymborska i https://www.szymborska.org.pl/szymborska/zyciorys/

“Nagrobek

Tu leży sta­ro­świec­ka jak prze­ci­nek
au­tor­ka paru wier­szy. Wiecz­ny od­po­czy­nek
ra­czy­ła dać jej zie­mia, po­mi­mo że trup
nie na­le­żał do żad­nej z li­te­rac­kich grup.
Ale też nic lep­sze­go nie ma na mo­gi­le
oprócz tej ry­mo­wan­ki, ło­pia­nu i sowy.
Prze­chod­niu, wyj­mij z tecz­ki mózg elek­tro­no­wy
i nad lo­sem Szym­bor­skiej po­du­maj przez chwi­lę.”

tablice w wystawą
tablica z wystawy
tablica z wystawy
tablica z wystawy
tablica z wystawy

Previous
Next

Polityka cookies i prywatności

Strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celu niezbędnym do prawidłowego działania serwisu, dostosowania strony do indywidualnych preferencji użytkownika oraz statystyk. Wyłączenie zapisywania plików cookies jest możliwe w ustawieniach każdej przeglądarki internetowej, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies należy opuścić stronę.

Zaznacz cookies, które akceptujesz:
Powrót